Οπτική Αντίληψη 1

Η συζήτηση της οπτικής αντίληψης αποτελεί τμήμα της εισαγωγής στη θεωρία των ΜΜΕ. Το κύριο ενδιαφέρον μας εδώ ευρίσκεται στον τρόπο που διαμεσολαβείται η εμπειρία μας από τον εξωτερικό κόσμο. Η μελέτη της οπτικής αντίληψης προσφέρει σημαντικές αποδείξεις ότι ο κόσμος, ή η εικόνα, δεν είναι ‘δεδομένος’, όπως λέγεται μερικές φορές, αλλά δημιουργείται. Στην οπτική αντίληψη δεν ενεργούμε σαν παθητικές φωτογραφικές μηχανές, κι η ιδέα ακόμη, ότι το μυαλό συλλαμβάνει επιλεκτικές ‘εικόνες’, υποβαθμίζει την ενεργό ερμηνεία του κόσμου. Αυτές οι σημειώσεις εστιάζονται στους κύριους παράγοντες, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτού που βλέπουμε.

Αξίζει να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι ‘τον κόσμο’, που τόσο συχνά θεωρούμε, πως βρίσκεται αντικειμενικά ‘εκεί έξω’, τα άλλα πλάσματα τον αισθάνονται πολύ διαφορετικά.

Η όραση δεσπόζει στον τρόπο που ‘βλέπουμε’ τον κόσμο. Δεσπόζει ακόμη και στο περιγραφικό μας λεξιλόγιο. Δε γνωρίζουμε πώς άλλα πλάσματα βλέπουν τον κόσμο, αν και γνωρίζουμε πώς τα μάτια διαφέρουν στο ζωικό βασίλειο και ξέρουμε ότι διάφορα ζώα ποικίλλουν, όσον αφορά την έκταση που βασίζονται στην όρασή τους. Βέβαια, μερικά πλάσματα δε ‘βλέπουν’ καθόλου τον κόσμο. Και πολλά πλάσματα βασίζονται στην όραση πολύ λιγότερο από μας (πχ. οι νυχτερίδες, τα δελφίνια). Πολλά θηλαστικά ζουν σε έναν κόσμο μυρωδιών μάλλον παρά εικόνων. Μοιραζόμαστε τη μεγαλύτερη εξάρτησή μας από την όραση, σε σύγκριση με την όσφρηση, με τα άλλα πιθηκοειδή. Αλλά από όλα τα σπονδυλωτά, τα πουλιά είναι αυτά που εξαρτώνται από την όραση πιο πολύ.

Οι μύγες έχουν αυτό που ονομάζεται ‘σύνθετα μάτια’, ίσως όμως να είναι μύθος ότι βλέπουν πολλαπλές εικόνες. Πάντως, αν είχαμε τα μάτια μιας μύγας, θα βλέπαμε στην τηλεόραση ξεχωριστές διαδοχικές εικόνες, αφού η τηλεόραση εμφανίζει 25 εικόνες ανά δευτερόλεπτο, κάτι που για το μάτι της μύγας, με την ταχύτατη σάρωσή του, είναι πολύ αργό. Αν κι η εικόνα μπορεί να είναι παραπλανητική, τα μάτια μας περιγράφονται τυπικά ως ‘κινηματογραφικά μάτια’, σε αντίθεση με τα ‘σύνθετα μάτια’. Ζώα με μάτια σαν και τα δικά μας αποτελούν λιγότερο από 6% του ζωικού βασιλείου. Περισσότερα από 77% είναι έντομα και οστρακόδερμα με σύνθετα μάτια.

Τα ζώα διαφέρουν σε οπτική οξύτητα. Τα έντομα είναι μυωπικά, ενώ ένα γεράκι μπορεί να εντοπίσει από ψηλά ένα ποντίκι σε απόσταση ενός χιλιομέτρου. Η απόσταση, από την οποία τα γεράκια μπορούν να εντοπίσουν τα θηράματά τους, είναι οκταπλάσια από αυτήν των ανθρώπων. Το φάσμα των αποστάσεων, στις οποίες τα ζώα μπορούν να εστιάσουν τα μάτια τους, μετριέται σε διόπτρες. Εμείς έχουμε καλό φάσμα εστίασης (η ‘προσαρμογής’), σε σύγκριση με τα περισσότερα θηλαστικά. Το φάσμα ενός παιδιού είναι περίπου 14 διόπτρες, αν και το φάσμα ενός γέρου είναι περίπου 1 διόπτρα. Πολλά πλάσματα έχουν φτωχή προσαρμογή, ή καθόλου προσαρμογή. Ένας σκύλος τα καταφέρνει με μια διόπτρα. Πάντως, τα πουλιά καταδύσεως έχουν 50 διόπτρες – τις περισσότερες από όλα τα ζώα.

Τα περισσότερα ασπόνδυλα δε χρειάζεται να προσαρμόζουν την όρασή τους – η όρασή τους έχει μικρό μήκος φακού και μεγάλο βάθος πεδίου – κάτι που κρατά τα πάντα στο ίδιο επίκεντρο (αν και χωρίς πολύ μεγάλη λεπτομέρεια). Μια μέλισσα μπορεί να δει πράγματα από 2,5 πόντους περίπου, ενώ εμείς δεν μπορούμε να δούμε πράγματα που είναι πιο κοντά στα μάτια μας από 15 πόντους (χωρίς μεγεθυντικό φακό). Ο ‘αριθμός f’ των ματιών του ανθρώπου είναι περίπου 2,55, ενώ ένας συνήθης φωτογραφικός φακός έχει έναν αριθμό f 1,8. Το πιο ευαίσθητο ζώο είναι ένα οστρακόδερμο των ωκεανών, η γιγαντοκυπρίς (f-0,25), αλλά τα μάτια της είναι μικρά και γιαυτό η ποιότητα της όρασής της είναι περιορισμένη.

Η θέση των ματιών στο κεφάλι ποικίλλει επίσης μεταξύ ζώων. Η θέση των ματιών επηρεάζει την έκταση του οπτικού πεδίου, όταν το κεφάλι είναι ακίνητο, κι επίσης την πιθανότητα και την έκταση της διόφθαλμης όρασης. Όταν τα μάτια είναι στις δύο πλευρές του κεφαλιού, η όραση είναι σχεδόν πανοραμική, αλλά υπάρχει απώλεια της αντίληψης στερεοσκοπικού βάθους. Τα ζώα που κυνηγούν τείνουν να έχουν ευρύτερο πεδίο διόφθαλμης όρασης. Τα ζώα-θηράματα τείνουν να έχουν πολύ ευρύτερο οπτικό πεδίο. Τα ζώα-κυνηγοί τείνουν να έχουν μεγαλύτερο ‘νεκρό χώρο’ πίσω από το κεφάλι από τα ζώα-θηράματα. Οι άνθρωποι έχουν ένα συνολικό οπτικό πεδίο κάπου μεταξύ 160 και 208 μοιρών, 140 μοίρες περίπου για κάθε μάτι, κι ένα διόφθαλμο πεδίο από 120 – 180 μοίρες. Ένας σκύλος έχει συνολικό οπτικό πεδίο περίπου 280 μοιρών, 180-190 μοίρες για κάθε μάτι και 90 μοίρες διόφθαλμου πεδίου. Ένας λαγός έχει συνολικό οπτικό πεδίο 360 μοιρών, 220 μοίρες για κάθε μάτι, με 20 μόνο μοίρες διόφθαλμου πεδίου εμπρός και 10 μοίρες πίσω από το κεφάλι του.

Μερικοί άνθρωποι μπορούν να διακρίνουν 250 χρώματα. Ενώ μερικά θηλαστικά έχουν αχρωματοψία, τα πουλιά βλέπουν πιθανόν περισσότερα χρώματα από εμάς. Το μυρμήγκι της ερήμου έχει το πιο ραφινάτο σύστημα χρωμάτων ανάμεσα στα έντομα και μπορεί να διακρίνει χρώματα, που δεν μπορούμε να δούμε εμείς. Καθώς γερνάμε, οι φακοί μας κιτρινίζουν και σβήνουν μερικά από τα βιολετιά χρώματα. Πολλά έντομα είναι ευαίσθητα στο υπεριώδες φώς. Τα σπονδυλωτά δεν είναι. Γνωρίζουμε ότι η χρωματική όραση των μελισσών είναι διαφορετική από τη δική μας, οι μέλισσες είναι πολύ ευαίσθητες στο υπεριώδες φως και όχι ευαίσθητες στο κόκκινο φώς. Πολλά έντομα, ψάρια και πουλιά μπορούν να δούν πέρα από το ιώδες την υπεριώδη ακτινοβολία. Το υπεριώδες φως δίνει σε λουλούδια, όπως η κίτρινη μαργαρίτα, ένα λαμπερό πυρήνα για τις μέλισσες. Στην άλλη άκρη του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, μερικά φίδια είναι ευαίσθητα στο υπέρυθρο, που τους χρησιμεύει για να ανιχνεύουν την παρουσία θερμόαιμων ζώων. Μερικά ψάρια του γλυκού νερού μπορούν να δούν πολύ μεγαλύτερο τμήμα φάσματος του κόκκινου ή μακρότερων κυμάτων από μάς. Αν τα μάτια μας ήταν τόσο ευαίσθητα, όσο τα μάτια των χρυσόψαρων, θα βλέπαμε τις υπέρυθρες ακτίνες, που ελέγχουν τις τηλεοράσεις και τα βίντεό μας. Ενώ δεν είμαστε ευαίσθητοι στο πολωμένο φώς, μερικά άλλα ζώα είναι, και μπορούν συνεπώς να δουν ότι ο ουρανός έχει πολύ πιο περίπλοκο σχήμα από αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς. Βέβαια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία για να εκτείνουμε την ορατότητα του φάσματός μας.

Κανένα πλάσμα δεν μπορεί να δει λεπτομέρειες στο σκοτάδι, αλλά μερικά άλλα πλάσματα έχουν πολύ καλύτερη ‘βραδυνή όραση’ από εμάς (π.χ. οι αλεπούδες, οι γάτες κι οι κουκουβάγιες). Πλάσματα με καλή νυχτερινή όραση έχουν κατά κανόνα το ανακλαστικό ‘γιάλισμα του ματιού’. που παρατηρούμε συχνά. Είναι αυτό που τους επιτρέπει να εκμεταλλεύονται οποιοδήποτε φως υπάρχει. Οι κουκουβάγιες είναι ευαίσθητες σε χαμηλές εντάσεις φωτός, 50 έως 100 φορές περισσότερο από την αβοήθητη ανθρώπινη νυκτερινή όραση. Τα μάτια της γάτας συλλαμβάνουν 50% περισσότερο φως από τα δικά μας και τη νύχτα είναι 8 φορές πιο ευαίσθητα από τα δικά μας. Αλλ’ η όρασή τους αυτή συμπληρώνεται κατά κανόνα από άλλες αισθήσεις. Κι ακόμη μέσα στην όραση, η κίνηση για μερικά πλάσματα είναι πρωταρχική: τα μάτια των πλασμάτων αυτών, όπως η μέλισσα κι ο βάτραχος, είναι πολύ ευαίσθητα στην κίνηση.

Διάφορα πλάσματα ποικίλλουν όσον αφορά τον όγκο του εγκεφάλου τους που είναι αφιερωμένος στην όραση. Ο περισσότερος από τον μισό εγκέφαλο του χταποδιού και του καλαμαριού είναι αφιερωμένος στην όραση. Παρά ταύτα, δε γνωρίζουμε ακόμη πώς τα άλλα πλάσματα κατανοούν αυτό που διακρίνουν τα μάτια τους. Δεν υπάρχει ένα πλάσμα που να βλέπει όλα όσα μπορούν να δουν τα άλλα. Συχνά ξεχνούμε ότι ο ανθρώπινος οπτικός κόσμος αποτελεί μόνο έναν οπτικό κόσμο.

Μεταξύ των αισθήσεων, ο Πλάτων έδωσε προτεραιότητα στην όραση. Όταν αποφάσισε ότι έχουμε πέντε αισθήσεις, ο Αριστοτέλης ιεράρχησε την όραση πάνω από την ακοή: ‘από όλες τις αισθήσεις να εμπιστεύεσαι μόνο την όραση’ έγραψε. Ο Πλάτων κι ο Αριστοτέλης συνέδεσαν στενά την όραση και τη λογική. Έκτοτε αυτή παρέμεινε ως έμμονη μεροληψία στο Δυτικό πολιτισμό. Η σκέψη συνδέεται με οπτικές μεταφορές: η ‘παρατήρηση’ ευνοεί τα οπτικά δεδομένα, το φαινόμενο (ελληνικά: εκτεθειμένο στην όραση’), ο ορισμός (από το definire, σύρω μια γραμμή γύρω), ρίχνω φως, φωτίζω, διαφωτίζω, ενόραση, αντανάκλαση, διαύγεια, επισκόπηση, οπτική, άποψη, σύνοψη, διορατικός. Άλλες λέξεις που συνδέονται με τη σκέψη έχουν οπτικές ρίζες, ιδέα, θεωρία, θεώρηση, λαμπρός, φαεινός. Και υπάρχει πληθώρα φράσεων κοινής χρήσεως που τονίζουν την πρωτοκαθεδρία της όρασης:

• Βλέπω ίσον πιστεύω
• Άσε να δούμε, το βλέπω
• Θα το πιστέψω όταν το δω με τα μάτια μου
• Κοίτα με στα μάτια
• Χαίρομαι που σε βλέπω
• Έρωτας με την πρώτη ματιά
• Τι βλέπει σαυτόν;
• Στο μάτι του μυαλού
• Βλέπεις τι σου λέω;

Σε μια μελέτη που ζητήθηκε από φοιτητές να αναφέρουν την αίσθηση που θα τους στοίχιζε πιο πολύ να χάσουν, το 75% ανέφερε την όραση.

Είναι πιθανό ότι η διάδοση της εγγραμματοσύνης στη σύγχρονη εποχή συνετέλεση στο να ευνοηθεί η όραση.

Τόνισα ότι ο κόσμος ‘βλέπεται’ διαφορετικά από διαφορετικά πλάσματα κι ότι τα ανθρώπινα όντα στο σύγχρονο κόσμο έδωσαν προτεραιότητα στην όραση. Δεν πιστεύουμε πάντα στα μάτια μας – ξέρουμε ότι ένα μολύβι σε ένα ποτήρι με νερό δίνει μόνο την εντύπωση ότι έχει σπάσει, και ότι το φεγγάρι δίνει μόνο την εντύπωση ότι είναι μεγαλύτερο, όταν είναι κοντά στον ορίζοντα κι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πράγματα που τα λέμε οφθαλμαπάτες.

Τώρα θα ήθελα να τονίσω πως φαίνεται ότι ως είδος ωθούμαστε από μιαν επιθυμία να κατανοούμε: εισηγούμαι ότι είμαστε, πάνω απ’ όλα, homo significans, νοηματοδότες (σημασιοδότες). Αυτή η ουσιαστική φροντίδα βρίσκεται στο παρασκήνιο της διαδικασίας της ανθρώπινης οπτικής αντίληψης. Αντιμετωπίζοντας ακόμη κι ‘ανόητα’ σχήματα, το μυαλό μας ακατάπαυστα προσπαθεί ακαταπόνητο να τους δώσει νόημα. Κοιτάξτε αυτή την εικόνα για λίγες στιγμές…

Είναι δύσκολο να μην αρχίσεις να ‘βλέπεις πράγματα’ σαυτό το αφηρημένο γεωμετρικό σχέδιο. Οι αποστάσεις είναι ομαλές, αλλά μπορεί να αρχίσουμε να βλέπουμε σειρές, ή στήλες, ή μικρές ομάδες – όπως π.χ. τέσσερα μαύρα τετράγωνα. Κινούμαστε ακούραστα από το ένα πιθανό σχέδιο στο άλλο – στην παρούσα περίπτωση κανένα δεν μοιάζει να έχει περισσότερο νόημα από κάποιο άλλο, έτσι κουραζόμαστε γρήγορα κοιτάζοντας μια τόσο απογοητευτική εικόνα. (Ναι, και μπορεί να δείτε γκρίζες περιοχές στις διασταυρώσεις – κάτι στο οποίο θα αναφερθώ σε μεταγενέστερη διάλεξη).

Εδώ υπάρχει ένα άλλο επαναληπτικό σχέδιο…

Αυτή τη φορά είναι πιθανότερο να επιβάλλετε μια συγκεκριμένη ομαδοποίηση σαυτό που βλέπετε. Οι άνθρωποι τείνουν να αναφέρονται σε πέντε γειτονικά ζεύγη γραμμών με αρκετά φαρδειά κενά μεταξύ τους. Είναι λιγότερο πιθανό να ομαδοποιήσουν μαζί τις γραμμές που είναι πιο μακρυά, ίσως εν μέρει επειδή αυτό θα άφηνε μονές γραμμές σε κάθε πλευρά της εικόνας, επίσης όμως (όπως θα δούμε σε μια επόμενη διάλεξη) επειδή μοιάζει να έχουμε κάποια προδιάθεση να συνδέομε τα πράγματα που γειτονεύουν.

Στο στάδιο αυτό είναι χρήσιμο να σημειώσετε, ότι οι θεωρίες αντίληψςσ τείνουν να τονίσουν το ρόλο που παίζουν είτε τα αισθητηριακά δεδομένα είτε η γνώση στη διαδικασία. Μερικοί θεωρητικοί υιοθετούν τη θέση ότι καθοδηγούματε από τα δεδομένα ή ‘εκ των κάτω’, σύμφωνα με την οποία τα οπτικά δεδομένα περνούν από τον αμφιβληστροειδή στον εγκέφαλο, όπου δομούνται στην αντίληψη ενός συνόλου με νόημα (ένας διάσημος υποστηρικτής είναι ο James J Gibson). Άλλοι (π.χ. ο Richard L Gregory) υιοθετούν μια ‘κονστρουκτιβιστική’ ή ‘εκ των άνω’ θέση, που τονίζει τη σημασία των προγενέστερων γνώσεων και υποθέσεων. Κι οι δύο διαδικασίες είναι σημαντικές: αν είμασταν καθαρά καθοδηγούμενοι από τα δεδομένα, θα είμασταν αυτόματα χωρίς μυαλό. Αν μας καθοδηγούσε η θεωρία, θα είμασταν ασώματοι ονειροπόλοι.

Έχουμε όλοι ακούσει για τις ‘μελανιές του Rorshach’ που χρησιμοποιούν οι ψυχαναλυτές. Αυτές βέβαια έχουν σκοπό να επιδέχονται διάφορες ερμηνείες. Η ιδέα ήταν ότι αυτό που οι άνθρωποι ανέφεραν πως διέκριναν στις εικόνες αυτές αποτελούσε κατά κάποιον τρόπο προβολή των δικών τους βαθειών ενδιαφερόντων. Ιδού μια τέτοια μελανιά….

Μοιάζει όλοι να βλέπουμε πράγματα σε μελανιές, στις φλόγες, στους λεκέδες, στα σύννεφα και ούτω καθ’ εξής. Μερικοί από μας μπορεί, βέβαια, να είναι πιο ‘επιρρεπείς’ από άλλους….

Μερικές εικόνες είναι πιο ευεπίφορες στην ερμηνεία από άλλες. Οι περισσότεροι από μας δε θα έβλεπαν ‘προτιθέμενη ανάγνωση’ σε κάποια φυσικά φαινόμενα, όπως οι φλόγες και τα σύννεφα (αν κι αυτό δε θα μας σταματούσε από το να διακρίνουμε σχέδια με νόημα σαυτά). Θα μπορούσαμε γενικά να δεχτούμε, ότι υπάρχει κατά κανόνα μικρότερη ελευθερία στην ερμηνεία, όταν πρόκειται για εικόνες που σχεδιάζονται επίτηδες από ανθρώπινα όντα. Η δήλωση, ότι ένα οδικό σήμα είναι ‘ανοικτό σε ερμηνεία’, δεν είναι πιθανό να μας χρησιμεύσει ως άμυνα στα μάτια του τροχονόμου, αν αγνοήσουμε την προτιθέμενη σημασία του σήματος. Από την άλλη πλευρά, μπορούμε συνήθως να αισθανθούμε αδέσμευτοι να δώσουμε μιάν ελεύθερη ερμηνεία σε μιάν εικόνα, αν γνωρίζουμε ότι δημουργήθηκε ως έργο τέχνης.

Εδώ είναι κι άλλη μια ασπρόμαυρη εικόνα. Για μερικούς ανθρώπους θα μπορεί να είναι άμεσα προφανής – άλλοι μπορεί να μην την αναγνωρίζουν αμέσως.

Όσο οικεία κι αν είναι η εικόνα αυτή, ενώ μπορεί να την αναγνωρίζουμε ως χάρτη, μπορεί να μην αναγνωρίζουμε ότι αναπαριστά τον κόσμο (ανάποδα, σύμφωνα με τον τρόπο που τον βλέπουμε συνήθως). Πάντως, άπαξ και μάθουμε ‘τι να κοιτάξουμε’, δε δυσκολευόμαστε να τον δούμε ως έναν παγκόσμιο χάρτη, που συμβαίνει να εμφανίζεται ανάποδα.

Η παρακάτω εικόνα είναι πολύ γνωστή από τα εγχειρίδια ψυχολογίας, έτσι οι περισσότεροι σπουδαστές θα ξέρουν ήδη τι να αναζητήσουν σαυτήν…

Αυτοί που δεν την έχουν δει προτήτερα, δε θα δυσκολεύονταν πολύ, αν τους πληροφορούσαμε ότι στην εικόνα υπάρχει ένα σκυλί δαλματίας, που μυρίζεται ένα μονοπάτι κοντά σε ένα δέντρο. Ο σκύλος είναι στο κέντρο της εικόνας, γυρισμένος προς τη γωνία άνω αριστερά. Συχνά, σημαντικές λεπτομέρειες, μοιάζει να οδηγούν ξαφνικά σε μιαν αιφνίδια αναγνώριση, οπότε είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς, γιατί δεν είχε δει την ‘κρυμένη’ εικόνα από την πρώτη στιγμή. Σε μεταγενέστερες περιστάσεις βλέπουμε την εικόνα χωρίς καμμιά από τις αρχικές μας δυσκολίες.

Μερικές εικόνες δεν είναι ανοικτές σε κάθε δυνατή ερμηνεία, ούτε περιορίζονται σε μια μόνο ‘προτιμητέα ερμηνεία’. Μερικές από τις εικόνες, που χρησιμοποιούνται στη μελέτη της οπτικής αντίληψης, έχουν σχεδιασθεί προσεκτικά, για να μπορούν να ερμηνευθούν με δύο διαφορετικούς, αλλά συγκεκριμένους, τρόπους. Κοιτάξτε π.χ. το παρακάτω παράδειγμα:

Εκ πρώτης όψεως, εδώ μπορεί να φαίνεται πως πρόκειται είτε για μια φώκια είτε για ένα γάιδαρο (εναλλακτικές λύσεις, που θα ήταν απίθανο να μπερδέψουμε στην πραγματικότητα). Θα δείτε λοιπόν αρχικά είτε μια φώκια είτε ένα γάιδαρο, αλλά όχι και τα δύο συγχρόνως. Μεταφέρετε τη δική σας προτιμώμενη ερμηνεία στην εικόνα – ένα φαινόμενο γνωστό στους ψυχολόγους ως αντιληπτικό σύνολο (αυτό θα συζητηθεί σε μια μεταγενέστερη διάλεξη). Σε περιπτώσεις, όπου μια εναλλακτική ερμηνεία εκμαιεύει επανειλημμένα πολύ περισσότερη υποστήριξη από μιαν άλλη, μπορεί να λεχθεί ότι η εικόνα καθεαυτήν έχει μια προτιμώμενη ερμηνεία (αν κι αυτό μπορεί να εξαρτάται από την κουλτούρα).

Ιδού άλλο ένα παράδειγμα, αν κι αυτό μπορεί να είναι γνωστότερο από τα εγχειρίδια ψυχολογίας…..

Εδώ οι προτιθέμενες εναλλακτικές λύσεις είναι μια πάπια κι ένας λαγός. Τι βλέπετε πρώτα; Τέτοια παραδείγματα αποδεικνύουν, ότι η προτιμώμενη ερμηνεία σας είναι μέρος αυτού που μεταφέρετε στην κατανόηση μιας εικόνας. Στο πλαίσιο της θεωρίας των ΜΜΕ, η σχετική επιδεκτικότητα ερμηνειών που έχουν οι εικόνες, μπορεί να χρησιμεύσει για να μας υπενθυμίζει ότι η ‘σημασία’ μιας εικόνας δε μπορεί απλώς να ταυτίζεται με ένα οικουμενικό, μοναδικό, σταθερό κι αντικειμενικό ‘περιεχόμενο’ – το νόημα δεν ‘εξάγεται’, αλλά δημιουργείται κατά τη διαδικασία της ερμηνείας. Τέτοιες όμως κατασκευασμένες ερμηνείες δεν είναι απεριόριστες: αν αναφέρετε με κάθε σοβαρότητα, ότι η ερμηνεία που δίνετε εσείς στην εικόνα που φαίνεται παραπάνω είναι ένας ελέφαντας, θα κινδυνέψετε ίσως να θεωρηθείτε ως είτε διανοητικά καθυστερημένος ή τρελός.

Daniel Chandler, UWA
July 1997

Κύριοι Σύνδεσμοι

• Οπτική Αντίληψη 1: Αναζήτηση σχημάτων
  
• Οπτική Αντίληψη 2: Η Τρίτη Διάσταση
  
• Οπτική Αντίληψη 3: Πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
  
• Οπτική Αντίληψη 4: Ατομικές διαφορές στόχοι και ανάγκες
  
• Οπτική Αντίληψη 5: Περιβάλλον και Προσδοκίες. Κατηγοριοποίηση κι Επιλογή
  
• Οπτική Αντίληψη 6: Οι αρχές Οπτικής Οργάνωσης της Gestalt
  
• Παραπομπές και Συνιστώμενα αναγνώσματα